Հայկական և լիբանանեան մշակոյթների նմանութիւնները

Հայկական և լիբանանեան մշակոյթների յուրայատուկ ավանդոյթական սովորութիւնները կ՛արտացոլեն տարբեր գրաւողների, կայսրութիւնների ազդեցութիւնը, որոնք տիրեր են այդ երկիրների վրայ: Չնայած որ աշխարհի տարբեր շրջանների մէջ են, երկու մշակոյթները շատ նմանութիւններ ունին՝ իրենց աշխարհագրական մոտիկութեան և պատմական կապերի պատճառով:

Հայկական և լիբանանեան մշակոյթի ամենանշանակալի նմանութիւններեն մէկը իրենց ընդհանուր լեզուական արմատներն են: Երկու մշակոյթներն ալ ունին սեմական և հնդեւրոպական ծագում, ինչը կարելի է տեսնել իրենց լեզուների մէջ: Թէև հայերէնը և արաբերէնը տարբեր լեզուներ են, ունին որոշ ընդհանուր բառեր և քերականական կառուցուածքներ։ Օրինակ՝
հայաթ – բակ
յանի – այսինքն
բաբա(պապա) – հայրիկ
նենե(նանի) – մեծ տատ
հարամ – վատ բան
հալալ – լավ բան
դեդե(դեդո) – պապ
ադաթ – սովորույթ

նամուս – պատիվ
այլ բառեր

Մէկ ուրիշ բնագավառ, որտեղ հայկական և լիբանանեան մշակույթները սերտաճում են, իրենց խոհանոցն ու ուտելիքն է: Երկու մշակոյթներն էլ մեծ շեշտադրում ունին թարմ, անուշաբոյր բաղադրիչների վրա և կսիրեն միսը խորովել: Հայկական և լիբանանեան խոհանոցի ամենատարածուած ճաշերն են տոլման, քեպապը և թապուլէն: Այս ճաշերը կպատրաստուին թարմ խոտաբոյսերով, բանջարեղենով և համեմունքներով և կարտացոլէ հիւրընկալութեան կարևորութիւնը երկու մշակոյթների մէջ: Բացի համեղ ճաշերէ, երկու մշակոյթները հայտնի են իրենց քաղցր աղանդերով, ինչպիսիք են փախլաւան և խատայեֆը:

Կրօնը նոյնպէս կարևոր դեր ունի ինչպէս հայկական, այնպէս էլ լիբանանեան մշակոյթների մէջ: Հայ առաքելական եկեղեցին ամենահին քրիստոնեական դաւանանքներէն է, և հայերի մեծամասնութիւնը այս հաւատքի կողմնակիցն է։ Նմանապէս, Լիբանանը մեծ մասամբ քրիստոնեական երկիր է, որտեղ Մարոնի եկեղեցին ամենամեծ քրիստոնեական դաւանանքն է: Երկու մշակոյթներն ալ մեծ ակնածանք ունին իրենց կրօնական աւանդոյթների և ծեսերի նկատմամբ, և շատ կարևոր դեր կխաղան իրենց ամենօրյա կեանքի մէջ:

Ընտանեկան արժեքները ևս մեկ հայկական և լիբանանեան մշակոյթները մէջ նմանութիւն է: Երկու մշակոյթների մէջ ալ ընտանիքը սոցիալական կեանքի կենտրոնական միաւորն է, և ընտանիքի անդամներից կակնկալվի որ աջակցեն և հոգ տանին միմյանց մասին: Հիւրընկալութիւնը նույնպես բարձր կգնահատուի երկու մշակույթների մէջ, և ընդունված է հյուրերին ուտելիք և խմիչք առաջարկել որպէս ողջույնի նշան: Բացի այդ, մեծ ընտանիքները հաճախ կապրին մոտակայքում, և կակնկալվի, որ ընտանիքի անդամները հավաքվեն կարևոր իրադարձութիւնների և տոնակատարութիւնների համար:

Արուեստն ու գրականութիւնը նույնպէս հայկական և լիբանանեան մշակոյթների համընկնման կարևոր ոլորտներ են: Հայ գրականութիւնը կթւագրվի 5-րդ դարով, իսկ հայկական այբուբենը ստեղծվեր է 4-րդ դարում։ Լիբանանեան գրականութիւնը նոյնպէս թաթախված է պատմութեամբ և մշակոյթով, որտեղ կան հայտնի բանաստեղծներ և հեղինակներ, ինչպիսիք են Խալիլ Ժիպրանը և Ամին Մաալուֆը: Երկու մշակոյթներն էլ ունեն երաժշտութեան և պարի ուժեղ ավանդոյթներ, որոնցով ինչպէս հայկական, այնպէս ալ լիբանանեան երաժշտութեան մէջ տարածված են այնպիսի գործիքներ, ինչպիսիք են ուտը, գանոնը և տուտուքը:

Վերջապէս, և՛ հայկական, և՛ լիբանանեան մշակոյթները պատմութեան ընթացքին տարբեր կայսրութիւնների և տերութիւնների կողմէ ներխուժման և կառավարվելու ընդհանուր պատմութիւն ունին: Ներխուժման և գաղթի այս պատմութիւնը հանգեցրած է մշակոյթների և ավանդոյթների միախառնմանը, որտեղ Լիբանանի տարբեր մասերի մէջ ձևավորված են հայ-լիբանանեան համայնքներ: Հայերը և լիբանանցիները հպարտութեան ուժեղ զգացում ունին իրենց ժառանգութեամբ, և այդ կարտացոլվի իրենց արուեստի, երաժշտութեան և խոհանոցի մէջ:

Leave a comment

Design a site like this with WordPress.com
Get started